ZEBRANIE PLENARNE SKOZK W COLLEGIUM MAIUS UJ

31 marca 2017. Remont i modernizacja dawnego Arsenału Miejskiego w ciągu średniowiecznych murów obronnych Krakowa i adaptacja bastionu pod kopcem Kościuszki na cele muzealne to nowe projekty kluczowe Narodowego Funduszu Rewaloryzacji Zabytków Krakowa na lata 2017–2019 – taką decyzję podjął Społeczny Komitet zebrany w librarii Collegium Maius UJ, najstarszego budynku uniwersyteckiego w Polsce. SKOZK przyjął także sprawozdanie z realizacji planu odnowy zabytków Krakowa w 2016 roku i określił listę dofinansowań na rok 2017.

Dwa nowe projekty kluczowe
Do listy projektów kluczowych, zawierającej dotychczas dziewięć najważniejszych przedsięwzięć rewaloryzacyjnych objętych przez SKOZK promesą trzyletniego dofinansowania, członkowie Komitetu dopisali dwie nowe pozycje. Pierwsza to modernizacja dawnego Arsenału Miejskiego, od lat 70. XIX wieku wchodzącego w skład zespołu Muzeum Książąt Czartoryskich. Od połowy marca 2017 roku właścicielem nieruchomości Fundacji Książąt Czartoryskich stało się Muzeum Narodowe w Krakowie. I to właśnie Muzeum Narodowe przeprowadzi modernizację Arsenału, której newralgicznym punktem będzie przywrócenie historycznego, czterospadowego kształtu dachu nawiązującego do pierwotnej koncepcji adaptacji Arsenału autorstwa francuskiego architekta Maurycego Ouradou (zm. 1884), ucznia Viollet-le-Duca. Pozwoli to podwoić przestrzeń ekspozycyjną we wnętrzu budynku i przenieść magazyny kolekcji Książąt Czartoryskich na strych. Prace zakończą się pod koniec 2019 roku.

Nieco wcześniej, bo wczesną jesienią 2019 roku, powinna zakończyć się przebudowa bastionu V w poaustriackim forcie okalającym kopiec Kościuszki. Użytkownik obiektu, Komitet Kopca Kościuszki, korzystając także ze środków europejskich przyznanych w ramach Małopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego, przystosuje budynek bastionu do funkcji muzealnych z przeznaczeniem na ekspozycję poświęconą Tadeuszowi Kościuszce, bohaterowi dwóch narodów – polskiego i amerykańskiego. Istotną częścią przedsięwzięcia będzie wprowadzenie zaakceptowanego przez służby konserwatorskie przeszklenia wewnętrznego dziedzińca między bastionem a kurtynami.

Dwa nowe projekty kluczowe NFRZK zakładają także dostosowanie zabytkowych przestrzeni do potrzeb osób niepełnosprawnych ruchowo. Łączna wartość dwóch projektów to 16,5 mln zł, SKOZK zamierza przeznaczyć na ich realizację w ciągu trzech lat łącznie 8,4 mln zł.

Dofinansowania do odnowy zabytków w 2017 roku
W trakcie posiedzenie plenarnego członkowie Społecznego Komitetu przyjęli także szczegółową listę dofinansowań z Narodowego Funduszu Rewaloryzacji Zabytków Krakowa w roku 2017. W tym roku dzięki dotacji z budżetu państwa przekazanej na wniosek i za pośrednictwa Kancelarii Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Andrzeja Dudy Społeczny Komitet dysponować będzie 30 mln zł. Z tej sumy 12,9 mln zł zostanie przeznaczone na 11 projektów kluczowych Narodowego Funduszu, w tym dwóch opisanych powyżej oraz m.in. na dalszą odnowę ołtarza Wita Stwosza, prace konserwatorskie przy kolejnych sarkofagach królewskich katedry na Wawelu, a także generalny remont konserwatorski średniowiecznych krużganków klasztoru Franciszkanów.

Pozostałą kwotę, tj. 17,1 mln zł, SKOZK przeznaczy w 2017 roku na realizację 164 zamierzeń konserwatorskich w ramach poszczególnych priorytetów operacyjnych Narodowego Funduszu: „Obiekty użyteczności publicznej”, „Obiekty sakralne”, „Obiekty mieszkalne i usługowe” oraz „Kaplice grobowe, nagrobki, pomniki cmentarne i zespoły zieleni komponowanej”. Z tych środków dofinansowane zostaną m.in.: remont konserwatorski tzw. białego muru obwodowego Zamku Królewskiego na Wawelu, początek konserwacji cennych tkanin z wystroju kapitularza katedry na Wawelu, odnowa elewacji modernistycznego wieżowca Komunalnej Kasy Oszczędności przy pl. Szczepańskim, zabezpieczenie znajdującego się w katastrofalnym stanie średniowiecznego muru dawnego miasta Kazimierza, a także odnowa elewacji monumentalnego Domu Ohrensteina przy zbiegu ulic Stradomskiej i Dietla.

SKOZK apeluje
Członkowie Społecznego Komitetu zajęli również stanowisko w sprawie aktualnych wyzwań konserwatorskich. Pierwszym z nich jest odkładany z roku na rok w wyniku przewlekłego sporu sądowego między Gminą Kraków a użytkownikiem Domu im. Piłsudskiego na Oleandrach generalny remont tego zabytku – wzniesionej jako wotum Narodu pamiątki czynu legionowego, a zarazem wartościowego dzieła architektury modernistycznej projektu Adolfa Szyszko-Bohusza. Przewlekłość postępowania sądowego uniemożliwia Społecznemu Komitetowi zaangażowanie się w rewaloryzację tego zabytku. W związku z tym Komitet wystosował apel do władz państwowych, w tym władzy sądowniczej, oraz samorządowych „o intensyfikację działań prowadzących do ostatecznego zakończenia trwającego od wielu lat sporu prawnego o popadający w ruinę Dom im. Marszałka Józefa Piłsudskiego w Krakowie”.

Społeczny Komitet zaapelował również do włodarzy miasta o przywrócenie ulicy Podzamcze do poziomu sprzed przebudowy przez władze okupacyjne. Apel ten związany jest z przygotowywanymi przez miasto remontami ulic okalających Planty oraz projektowaną rewaloryzacją stoków wzgórza wawelskiego, którą w 2016 roku SKOZK uznał za jedno z dziesięciu najpilniejszych przedsięwzięć konserwatorskich Krakowa. W treści apelu przypomniano, że obniżenie poziomu ulicy Podzamcze w rejonie ulicy Kanoniczej o 0,7 m przewidziane zostało w zamówionej przez miasto w 2006 roku i zatwierdzonej przez władzę konserwatorską koncepcji przebudowy stoków wzgórza wawelskiego i jego najbliższego otoczenia. Nie bez znaczenia jest również symboliczny i praktyczny wymiar niwelacji ulicy Podzamcze: likwidacja skutków realizacji pomysłu nazistowskiego zbrodniarza Hansa Franka pozwoli przywrócić właściwe proporcje najważniejszemu polskiemu zabytkowi – Zamkowi Królewskiemu na Wawelu, a także uchronić przed ciągłym zalewaniem i podmakaniem gotycki Dom Jana Długosza przy skrzyżowaniu ulicy Podzamcze i Kanoniczej.

Podsumowanie roku 2016
W trakcie zebrania plenarnego SKOZK podsumował przebieg odnowy zabytków Krakowa w roku 2016. Dzięki dofinansowaniom z Narodowego Funduszu Rewaloryzacji Zabytków Krakowa udało się w zeszłym roku wykonać 207 zadań konserwatorskich w 155 zabytkowych obiektach. Do najważniejszych z nich zaliczono konserwację cynowych sarkofagów króla Zygmunta Augusta i królowej Anny Jagiellonki z krypt katedry na Wawelu, kolejny etap konserwacji ołtarza Wita Stwosza w bazylice Mariackiej, remont konserwatorski fasady kamienicy Hipolitów z przywróceniem fragmentów XVI-wiecznej dekoracji sgraffitowej, zakończenie wieloletniego remontu wnętrz jednego z najstarszych zabytków Krakowa – kościoła św. Wojciecha na Rynku Głównym, a także wykonanie kompleksowej odnowy bogatego wystroju sali Mehoffera w Domu „Pod Globusem” – historycznej siedziby Izby Przemysłowo-Handlowej.