ROZSTRZYGNIĘCIE KONKURSU O DOFINANSOWANIA W ROKU 2025

31 marca 2025. Zebranie Plenarne Społecznego Komitetu Odnowy Zabytków Krakowa przyjęło plan odnowy zabytków Krakowa na rok 2025 ze środków Narodowego Funduszu Rewaloryzacji Zabytków Krakowa.

W ramach pięciu priorytetów operacyjnych (I. Projekty kluczowe, II. Obiekty użyteczności publicznej, III. Obiekty sakralne, IV. Obiekty mieszkalne i usługowe, V. Kaplice grobowe, nagrobki, pomniki cmentarne i zespoły zieleni komponowanej) SKOZK przyznał na rok 2025 dofinansowania do 96 zadań.

Wzgórze wawelskie
Ważne miejsce na liście dotacji zajmuje Wawel. Będzie tam realizowany kolejny etap rewaloryzacji Drogi Fortecznej pod Kurzą Stopką wraz z konserwacją mostka i bramy warownej prowadzących do Zamku Królewskiego. Dofinansowanie przyznane przez SKOZK na ten rok to prawie milion złotych. 1,7 mln zł przeznaczono na drugi rok remontu Bastionu Władysława IV z pomnikiem konnym Tadeusza Kościuszki. SKOZK przyznał również dofinansowanie dla kompleksowych prac budowlano-konserwatorskich towarzyszących realizacji nowej wystawy stałej Zbrojownia Wawelska i udostępnieniu zwiedzającym rezerwatu archeologiczno-architektonicznego w podziemiach Wieży Duńskiej. To kolejne wspierane przez SKOZK przedsięwzięcia Zamku Królewskiego poszerzające zakres tego, co mogą zobaczyć na Wawelu zwiedzający, o podziemia – po otwartym w 2024 r. lapidarium w piwnicach rezydencji królewskiej i czekających na otwarcie na wiosnę tego roku rezerwatach archeologicznych w międzymurzu od strony Wisły.

Świątynie historycznego centrum i Kazimierza
Ze wsparciem SKOZK kontynuowany będzie remont konserwatorski wnętrza kościoła św. Idziego (prawie 1,6 mln zł dotacji), konserwacja nawy głównej kościoła franciszkanów (ok. 200 tys. zł) czy konserwacja elewacji niższej z wież Bazyliki Mariackiej (niespełna 1,4 mln zł).
700 tys. zł trafi do paulinów na Skałce na rozpoczęcie kompleksowej konserwacji wnętrza bazyliki. Zaplanowany tu czteroletni projekt kluczowy obejmuje pełną konserwację wnętrza, malowideł, ołtarzy, figur i obrazów. Wnętrze kościoła na Skałce poprzednio było odnawiane przed półwieczem, w latach 70. XX wieku, a do tego na poziomie odpowiadającym ówczesnym możliwościom finansowym zakonników. Przy okazji kompleksowej konserwacji wnętrza kościoła zostanie też wymieniona instalacja elektryczna, tak aby odpowiadała m.in. współczesnym wymogom dotyczącym zdalnego odcinania dopływu prądu na wypadek pożaru.

Zabytki kultury i historii krakowskich Żydów
W synagodze Izaaka w 2025 roku zakończą się prace zabezpieczające pękające sklepienia nad nawą tej największej synagogi na Kazimierzu. Mimo wyboru relatywnie najmniej inwazyjnej metody podklejania miejsc pęknięć matami kompozytowymi, bogato zdobione sklepienie z XVII wieku będzie wymagało renowacji, podobnie jak ściany ze śladami wcześniejszych wzmocnień konstrukcyjnych. W tym celu SKOZK uruchamia trzyletni projekt pełnej konserwacji wnętrza i przy okazji uporządkowania terenu wokół synagogi.
Zintensyfikowane mają zostać prace na Nowym Cmentarzu Żydowskim przy ul. Miodowej. Prace nad wydobywaniem z ziemi i pionizacją przewróconych macew, ich sklejanie oraz inne zabiegi konserwatorskie na cmentarzu są wspierane przez SKOZK od 2000 roku i objęły dotąd około 1500 macew. Społeczny Komitet chce przyspieszyć te prace i teraz w ciągu czterech lat odnowić tysiąc macew oraz elewacje domu pogrzebowego, który jest jednym z obiektów widocznych z wszystkich pociągów zmierzających od południa na krakowskich Dworzec Główny.

Teatr im. Juliusza Słowackiego: kurtyna Siemiradzkiego i dach
Na liście odnowy zabytków z dofinansowaniem SKOZK znalazł się Teatr im. Słowackiego. Przyznano mu 294,5 tys. zł na pierwszy etap prac konserwatorskich przy dachu z rekonstrukcją elementów dekoracyjnych.
Dyrekcja Teatru Słowackiego pozyskała środki na jedną z najpoważniejszych inwestycji od czasu wielkiego remontu teatru na przełomie PRL i III RP, czyli na remont dachu. Udział SKOZK ograniczy się do zakresu niewielkiego finansowo, ale ważnego ideowo – przywrócenia usuniętych przez okupanta niemieckiego w okresie II wojny światowej i dotąd nieodtworzonych elementów dekoracyjnych dachu, dzięki czemu teatr wróci do wyglądu z czasów zaraz po zakończeniu jego budowy. Chodzi tu o taśmy dekoracyjne ze złoconej blachy miedzianej, metaloplastyczny pas dekoracyjny kopuły, zwieńczenia daszków i maszkarony na attyce.

Pałacyk Badenich i willa Kossaków
Do dotychczasowej listy projektów kluczowych, czyli tych realizowanych w obiektach o szczególnym znaczeniu dla dziedzictwa narodowego, dopisano nowe na lata 2025–2028. Pojawił się na tej liście m.in. Pałacyk Badenich na rogu ul. Sławkowskiej i Pijarskiej przy Plantach oraz remont średniowiecznych piwnic Wieży Ratuszowej.
Pałacyk Badenich w okresie PRL pełnił częściowo funkcje mieszkalne, a w latach 90. XX wieku pomieszczenia użytkował Uniwersytet Jagielloński. Podjęcie remontu na szerszą skalę utrudniały przez lata skomplikowane sprawy własnościowe, czas we wnętrzach zatrzymał się na PRL. Budynek wymaga remontu, konserwacji zabytkowej stolarki i podłóg, wymiany instalacji. Obecny opiekun tego zabytku, Uniwersytet Papieski Jana Pawła II, w ciągu czterech lat ma uzyskać na kompleksowy remont pałacyku nieco ponad 6,3 mln złotych.
W 2025 roku z dofinansowaniem SKOZK zakończy się inne zadanie spośród projektów kluczowych – remont willi „Kossakówka”. Wyremontowany budynek zostanie przekazany muzealnikom do organizacji ekspozycji poświęconej rodzinie Kossaków. Otwarcie ekspozycji planowane jest na rok 2026.

Collegium Maius Uniwersytetu Jagiellońskiego
Konserwatorzy pojawią się w tym roku również w budynkach Uniwersytetu Jagiellońskiego. W Collegium Maius ze wsparciem SKOZK zaplanowany jest remont konserwatorski Auli oraz Sali im. M. Bobrzyńskiego wraz z instalacjami elektrycznymi w niezbędnym zakresie. Aula, zrekonstruowana po II wojnie światowej według wizji Karola Estreichera, to jedna z najbardziej reprezentacyjnych sal UJ, miejsce najważniejszych uroczystości, nadań doktoratów honoris causa, jubileuszy zasłużonych profesorów, międzynarodowych konferencji naukowych. Pomieszczenie to, mimo jego wartości zabytkowej, nie było dotąd objęte wsparciem SKOZK. W Auli potrzebna jest konserwacja stolarki okiennej, kamiennej posadzki, stalli profesorskich i tronu rektorskiego, stropów ze złoconymi rozetami, mosiężnych żyrandoli i wymiana tapet. Ze względu na skalę prac, zadanie to zostało rozpisane na dwa lata.

Zabytkowe kamienice
Społeczny Komitet objął dofinansowaniem szereg zadań w zabytkowych kamienicach. Jedną z nich jest kamienicą „Pod Ewangelistami” przy ul. Sławkowskiej 24A. Zbudowana w latach 1936–1938, dziś jest wręcz czarna od brudu, jej elewacja nie była czyszczona od czasu wzniesienia budynku. Elewacja ta pokryta szlachetnymi tynkami charakterystycznymi dla architektury modernistycznej tego okresu.
Rewolucje szykują się w przypadku kamienicy „Pod Gruszką” przy Rynku Głównym. W jej dziedzińcu na wysokości I piętra w latach 70. XX w. pojawiła się prowizoryczna, podparta słupami dobudówka – zaplecze działającej w kamienicy restauracji. Ta dobudówka jest obecnie w stanie katastrofalnym. Na elewacjach podwórzowych znajdują się również prowizorycznie dobudowane w okresie PRL ganki komunikacyjne z różnych materiałów, w części nie przystających do zabytkowego charakteru budynku. Do tego ścianka ganku na II piętrze przecina na pół zachowany w elewacji portal gotycki.
Dobudówka i ganki zostaną tu rozebrane. Z uwagi na ukształtowany w XX wieku układ funkcjonalny kamienicy, którego nie można zmienić, w miejsce rozebranych ganków wykonane zostaną – według nowego projektu – ganki w konstrukcji żelbetowo-drewnianej, ale dostosowane zewnętrzną formą do charakteru kamienicy i przede wszystkim niezasłaniające gotyckiego portalu.
SKOZK zdecydował się również wesprzeć zabezpieczenie elewacji monumentalnego Domu Ohrensteina na rogu ul. Stradomskiej i Dietla. Prace obejmą zabezpieczenie znajdujących się w najgorszym stanie, odpadających dekoracji stiukowych znajdujących się pod wysuniętym nad chodnik okapem dachu. SKOZK liczy, że zabezpieczone stiuki dotrwają w dobrej formie do czasów, w którym stan spraw własnościowych pozwoli na pełny remont elewacji.

—————

Poniżej publikujemy wykaz udzielonych dofinansowań oraz listy rankingowe wniosków z podziałem wg priorytetów operacyjnych. Listy rankingowe zgodnie z zasadami przyznawania dofinansowań mają charakter jedynie wstępnej rekomendacji eksperckiej. Na kolejnych etapach procedury wnioski podlegały ocenie przez komisje problemowe SKOZK, Prezydium SKOZK i Zebranie Plenarne Komitetu. Ostatecznie przyjęty plan odnowy zabytków Krakowa może zatem różnić się od rekomendacji ujętych w formy list rankingowych.

Brak wniosku w wykazie dofinansowań oraz na listach rankingowych oznacza, że zaszły przeszkody formalne uniemożliwiające jego rozpatrzenie, określone w § 17 ust. 10 lub w § 19 ust. 2 i 3 Zasad finansowania prac w obiektach zabytkowych ze środków NFRZK, lub – w przypadku wniosków pozakonkursowych złożonych po 1 stycznia 2024 r. – termin ich złożenia uniemożliwił ich rozpatrzenie w ramach konkursu o przyznanie dofinansowań z NFRZK na rok 2025 (wnioski w trybie pozakonkursowym będą w takim przypadku rozpatrywane w okresie późniejszym).

Jednocześnie informujemy, że zadania umieszczone w planie na rok 2025 z dopiskiem w nazwie zadania „I rok realizacji PWE” to przedsięwzięcia wieloletnie etapowane, które zgodnie z zapotrzebowaniem zgłoszonym we wnioskach prócz środków na rok 2025 otrzymały także wstępne przyrzeczenie dofinansowania w latach 2026 i 2027. Pełną listę przedsięwzięć wieloletnich etapowanych opublikujemy w terminie późniejszym.