RENESANSOWE ARTEFAKTY Z OGRODÓW KRÓLEWSKICH NA WAWELU

Ogrody we wschodniej części wzgórza wawelskiego założono za panowania Zygmunta I Starego, w szczytowym okresie „złotego wieku” dawnej Rzeczypospolitej – najprawdopodobniej na przełomie lat trzydziestych i czterdziestych XVI wieku. Historycy sztuki zwracają uwagę, że ogrody miały w założeniu dopełniać nową formę architektoniczną rezydencji królewskiej, dopiero co przebudowanej w duchu włoskiego renesansu. Ogrody królewskie – choć z czasem w coraz uboższej formie – dotrwały do rozbiorów, by ostatecznie w XIX wieku paść ofiarą prac fortyfikacyjnych prowadzonych na wzgórzu wawelskim przez Austriaków.

Państwowe Zbiory Sztuki  – Zamek Królewski na Wawelu podjęły się przy wsparciu Narodowego Funduszu Rewaloryzacji Zabytków Krakowa odtworzenia dolnego tarasu ogrodów królewskich. W 2004 roku wykonano badania archeologiczne, które przyniosły szereg informacji uzupełniających przekazy źródeł pisanych. To właśnie w trakcie tych badań, także wspieranych finansowo przez Społeczny Komitet Odnowy Zabytków Krakowa, natrafiono na zespół renesansowych detali architektonicznych, w tym m.in. na dwa tympanony, dwie archiwolty i zdobioną płycinę. Najokazalszym obiektem okazała się kompozycja złożona z tympanonu w formie muszli i zdobionej motywem cekinowym archiwolty. Wydobyte artefakty poddano starannej konserwacji. Od 4 kwietnia 2013 roku stanowią część stałej ekspozycji „Wawel zaginiony”, obrazującej najstarsze dzieje wzgórza wawelskiego począwszy od czasów przedromańskich.

Rewaloryzacja dolnego tarasu ogrodów królewskich powinna zakończyć się jesienią tego roku. Wykonano już najcięższe roboty budowlane obejmujące wymianę ziemi i odpowiednie ukształtowanie terenu. Wkrótce na  powierzchni 1632 m² zasadzona zostanie starannie wyselekcjonowana roślinność, nawiązująca do kanonów sztuki ogrodowej XVI wieku. Otwarcie nowej, obejmującej ogrody królewskie trasy turystycznej nastąpi w 2014 roku.