PROF. MARIA DZIELSKA UHONOROWANA POŚMIERTNIE ORDEREM ORŁA BIAŁEGO

6 sierpnia 2018. Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej Andrzej Duda postanowił o pośmiertnym uhonorowaniu Profesor Marii Dzielskiej, Zastępcy Przewodniczącego Społecznego Komitetu Odnowy Zabytków Krakowa, najwyższym polskim odznaczeniem – Orderem Orła Białego. Wybitny historyk, światowej sławy znawczyni dziejów i kultury późnego antyku i Bizancjum, emerytowany wykładowca Uniwersytetu Jagiellońskiego zmarła tragicznie 30 lipca 2018 roku.

Treść zarządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej o pośmiertnym odznaczeniu Prof. Marii Dzielskiej Orderem Orła Białego odczytano w trakcie uroczystości pogrzebowych w kościele Norbertanek na krakowskim Salwatorze. W uzasadnieniu nadania odznaczenia wskazano na znamienite zasługi w popularyzowaniu dziedzictwa kulturowego i wiedzy historycznej oraz wybitne osiągnięcia w pracy naukowo-badawczej, a także działalność publiczną Profesor Dzielskiej. Prezydent Andrzej Duda przekazał rodzinie Zmarłej Order Orła Białego.

Prof. Maria Dzielska, historyk i filolog klasyczny, od początku lat 70. XX w. była wykładowcą Uniwersytetu Jagiellońskiego. Jej zainteresowania badawcze koncentrowały się na wielobarwnym, cechującym się niezwykłą dynamiką życiu intelektualnym późnego antyku, czasie konfrontacji, ale zarazem i syntezy klasycznego dorobku Grecji i Rzymu z chrześcijaństwem i różnymi postaciami wschodniego mistycyzmu. Międzynarodowe uznanie przyniosła jej rozprawa o żyjącej na przełomie IV i V w. n.e., uznawanej za najwybitniejszą kobietę-filozofa świata starożytnego, Hypatii z Aleksandrii. Podjęcie studiów nad tą postacią wymagało wielkiego kunsztu historycznego i filologicznego nie tylko z uwagi na niezachowanie się dzieł badanej postaci, ale także konieczność rozpatrywania życia Hypatii w kontekście ról kobiet w bardzo różnorodnych środowiskach religijnych i kulturowych późnoantycznego Egiptu. Książka Prof. Marii Dzielskiej o Hypatii w 1995 roku ukazała się w języku angielskim nakładem Harvard University Press i zdobyła szybko rozgłos w USA, zyskując wiele wyróżnień, w tym m.in. tytuł książki historycznej roku przyznany przez American History Book Club. W ciągu kilkunastu kolejnych lat dzieło ta miało wiele wydań, w tym w przekładach na język francuski, grecki, turecki, hiszpański, portugalski, koreański i tajski. Wyrazem narastającej – także pod wpływem książki Prof. Marii Dzielskiej – fascynacji postacią Hypatii było uczynienie myślicielki z Aleksandrii bohaterką nakręconego w Hiszpanii w gwiazdorskiej obsadzie filmu „Agora”, który wszedł na ekrany kin na całym świecie w 2009 roku. Profesor Maria Dzielska udzielała wówczas komentarzy dla czołowych światowych mediów, pomagając widzom skonfrontować efekty pracy scenarzystów i reguły kina wielkobudżetowego z wiedzą naukową. Z dużym uznaniem spotkała się także książka Prof. Marii Dzielskiej o wybitnym myślicielu z I w. n.e. – Apoloniuszu z Tiany, która doczekała się tłumaczeń na język angielski i grecki. Z kolei dokonane przez Nią tłumaczenie z języka starogreckiego na polski pism Pseudo-Dionizego Areopagity zostało nagrodzone w 2000 roku przez „Literaturę na Świecie”.

Profesor Dzielska w latach 80. włączyła się w działania opozycji demokratycznej wspólnie ze Swoim mężem Mirosławem Dzielskim (1941–1989), filozofem, twórcą polskiego liberalizmu chrześcijańskiego. W wolnej Polsce uczestniczyła m.in. w pracach rady Muzeum Narodowego w Krakowie, Komitetu Nauk o Kulturze Antycznej Polskiej Akademii Nauk, Komisji Filologii Klasycznej Polskiej Akademii Umiejętności oraz rady naukowej Związku Podhalan. Była częstym uczestnikiem organizowanych przez prezydenta Lecha Kaczyńskiego seminariów naukowych w Lucieniu. W ostatnich latach zasiadała w radzie Narodowego Programu Rozwoju Humanistyki przy Ministrze Nauki i Szkolnictwa Wyższego.

Profesor Maria Dzielska została powołana w skład Społecznego Komitetu Odnowy Zabytków Krakowa przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej w 2009 roku. Jako zastępca przewodniczącego Komitetu brała czynny udział w jego pracach, aktywnie uczestnicząc w posiedzeniach Komisji Finansowej SKOZK oraz niezwykle energicznie kierując pracami zespołu koordynującego odnowę zabytkowych cmentarzy i zespołów zieleni komponowanej Krakowa.