PÓŁMETEK REMONTU GENERALNEGO FORTU „ŚW. BENEDYKT”

18 lipca 2025. Zakończył się dwuletni remont elewacji zewnętrznych i wewnętrznych fortu „Św. Benedykt” – wieży artyleryjskiej powstałej w latach 1853–1856. Remont i adaptacja obiektu znajduje się na liście II edycji projektów kluczowych Narodowego Funduszu Rewaloryzacji Zabytków Krakowa na lata 2022–2026.

Projektantem fortu był Feliks Księżarski – jeden z najwybitniejszych architektów krakowskich drugiej połowy XIX wieku, autor Collegium Novum, czyli głównego budynku i siedziby władz rektorskich Uniwersytetu Jagiellońskiego. Fort był częścią systemu obronnego austriackiej Twierdzy Kraków. Przez długie lata górował nad położonym na południowym brzegu Wisły miastem Podgórze (dziś dzielnicą Krakowa), a jego widok został utrwalony na wielu panoramach miasta. Dziś otoczony jest cennym przyrodniczo drzewostanem. W latach II wojny światowej mieścił obóz jeniecki, w okresie PRL – mieszkania. Od lat 80. XX wieku stał nieużywany, a zgłaszane po 1989 roku pomysły na jego przebudowy, nadbudowy i adaptacje upadały ze względów finansowych i konserwatorskich.

Fort należy do Gminy Kraków, a inwestorem remontu jest Zarząd Budynków Komunalnych. W trakcie dwuletnich prac oczyszczono i zabezpieczono zewnętrzne i wewnętrzne elewacje, uzupełniono ubytki w cegle i kamieniu, odtworzono skrzydła okien strzelniczych. Na podstawie odnalezionych pozostałości pierwotnego malowania przywrócono elewacji ciemnoczerwoną barwę z okresu świetności fortu. Problemów przysporzyły konserwatorom pasy nowszych cegieł o odmiennej od reszty fakturze, będące śladem wykuwania w murach w XX wieku bruzd pod instalacje. Nowsze partie scalono kolorystycznie z tłem. Zabezpieczono przed przenikaniem wody spękania na powierzchni ciosów wapiennych, z których zbudowany jest cokół budowli.

Inwestor samorządowy rozpisał już przetarg na wyłonienie wykonawcy II etapu adaptacji – prac we wnętrzach obiektu. Rewitalizacja potrwa do końca 2026 roku. Koszt całości to 21,5 mln zł, z czego 7 mln zł przekaże Społeczny Komitet Odnowy Zabytków Krakowa ze środków Narodowego Funduszu Rewaloryzacji Zabytków Krakowa. Pozostałe środki wyasygnuje Miasto. Docelowym operatorem obiektu będzie Muzeum Inżynierii i Techniki w Krakowie – jednostka kultury miasta Krakowa.