OSTATNIA Z GOTYCKICH BASZT WAWELU PO REMONCIE

18 sierpnia 2015. Dwa lata trwały prace remontowe i konserwatorskie w średniowiecznej Baszcie Złodziejskiej w ciągu fortyfikacji wzgórza wawelskiego. Nieodnawiany od 60 lat zabytek wymagał pilnej interwencji konserwatorów.

Najstarsze partie Baszty Złodziejskiej pochodzą z XIV wieku, jednak zasadnicza faza jej budowy przypadła na czasy Kazimierza Jagiellończyka (1447–1492), kiedy to wzniesiono również dwie inne gotyckie baszty zamku – Sandomierską i Senatorską. W lochu ceglanej budowli więziono przestępców, przez co przylgnęła do niej nazwa „Złodziejska”. Mimo osiemnasto- i dziewiętnastowiecznych przekształceń baszta ta w znacznym stopniu zachowała autentyczną substancję z czasu jej wzniesienia.

Jak wykazały specjalistyczne badania, w ostatnich latach znacznie pogorszył się stan ceglanych i kamiennych murów Baszty Złodziejskiej. Zaobserwowano odspajanie kamieni z lica muru, ubytki i proszkowanie się cegieł oraz pęknięcia detali kamiennych. W 2014 roku przy murach baszty stanęły rusztowania. Prowadzone wówczas prace skupiły się na dachu, któremu przywrócono historyczną, czterospadową formę. Konserwatorzy zajęli się również ceglanymi elewacjami Baszty i wątkami ceglanymi we wnętrzach. Przy pomocy umieszczonej w posadzce parteru wielkoformatowej szyby wyeksponowano – niedostępny dotychczas dla zwiedzających – loch więzienny.

Dwuletnia odnowa Baszty Złodziejskiej kosztowała ponad 1,4 mln zł. Społeczny Komitet przekazał na ten cel 676 tys. zł, co stanowiło 48% wartości zadania. Resztę pokrył Zamek Królewski na Wawelu. Na wyższych kondygnacjach budynku, posiadających osobne wejście z poziomu murów zamkowych, znajdą miejsce pracownie badawcze i konserwatorskie zespołu archeologów wawelskich.

Prace konserwatorskie w Baszcie Złodziejskiej to jeden z elementów wieloletniego, wypracowanego wspólnie ze Społecznym Komitetem Odnowy Zabytków Krakowa, planu odnowy zabudowań Zamku Królewskiego na Wawelu. Dzięki środkom Narodowego Funduszu Rewaloryzacji Zabytków Krakowa w ostatnich latach odnowiono m.in. elewacje Zamku, wykonano kompleksowy remont gotyckiej rezydencji królowej Zofii Holszańskiej (zm. 1461), a na wschodnim tarasie odtworzono renesansowe ogrody królewskie z czasów królowej Bony. W 2015 roku – oprócz zakończonej odnowy Baszty Złodziejskiej – Społeczny Komitet Odnowy Zabytków Krakowa wspiera również renowację ceglanych murów obwodowych oraz przygotowanie przez jednostki miejskie projektu kompleksowej rewaloryzacji stoków wawelskich.