18.07.2008 – Wystawa „Ocalić Kraków” | (WT)

Konserwacja nigdy się nie kończy

30 lat temu Kraków trafił na listę Światowego Dziedzictwa UNESCO, wkrótce potem powstał Społeczny Komitet Odnowy Zabytków Krakowa Od 30 lat Społeczny Komitet Odnowy Zabytków Krakowa ratuje najcenniejsze krakowskie zabytki. Co roku miliony złotych płyną na odnowę zabytków. W tym roku z Kancelarii Prezydenta Kraków otrzyma 44,3 mln zł na roboty w ponad 100 obiektach. Należy pamiętać, że pieniądze, które dzieli SKOZK, pochodzą z budżetu państwa, czyli pośrednio są naszym obywatelskim datkiem na rzecz Krakowa. W sumie od 1990 roku udało się przeprowadzić prace w 300 obiektach. Wiele z nich można zobaczyć na wystawie plenerowej „Ocalić Kraków – 30 lat Społecznego Komitetu Odnowy Zabytków Krakowa”, którą można oglądać na Plantach od Collegium Novum do kościoła św. Anny. Na blisko 60 tablicach zestawiono archiwalne zdjęcia obrazujące stan krakowskich zabytków przed ich odnową z fotografiami pokazującymi ich obecny stan.Po wojnie nie dbano o krakowskie zabytki. Zagrożeniem dla nich była też rozbudowa ciężkiego przemysłu, a co za tym idzie zanieczyszczenie powietrza. Kwaśne deszcze zaczęły rozpuszczać kamienne rzeźby i detale, a pyły i gazy z kominów oraz pieców węglowych niszczyły malowidła, stiuki i złocenia, a elewacje pokryły się grubą warstwą brudu. Do tego doszła likwidacja prywatnej własności i niedbanie o zabytkowe obiekty. Zmiana nastąpiła w 1978 roku, kiedy centrum Krakowa zostało wpisane na pierwszą listę Światowego Dziedzictwa Kulturalnego UNESCO.18 grudnia 1978 roku ogłoszono powstanie Społecznego Komitetu Odnowy Zabytków Krakowa: w jego skład wchodzili przedstawiciele kierownictwa PZPR i państwa, dyrektorzy wielkich przedsiębiorstw państwowych z całego kraju, a także reprezentanci świata kultury i nauki. W 1985 roku Sejm PRL przyjął ustawę powołującą Narodowy Fundusz Rewaloryzacji Zabytków Krakowa. Zapewniło to realne fundusze na prace rewaloryzacyjne.W 1990 roku komitet uległ przekształceniu: weszli w jego skład historycy sztuki, konserwatorzy, architekci, artyści, dziennikarze i duchowni. Przewodniczącym został pisarz Stanisław Lem, a po nim historyk sztuki prof. Tadeusz Chrzanowski.W latach 90. były już widoczne efekty odnowy. Przystąpiono na szeroką skalę do renowacji zabytków sakralnych z katedrą wawelską i kościołami Starego Miasta na czele. Obecnie SKOZK liczy 117 członków, a kieruje nim prof. Franciszek Ziejka, były rektor Uniwersytetu Jagiellońskiego. Wszyscy pracują bez wynagrodzenia. Komitet dokonuje wyboru przeznaczonych do odnowy obiektów, dzieli środki i sprawuje nadzór nad działaniami konserwatorów.Jak mówi Bogusław Krasnowolski, wiceprzewodniczący SKOZK-u, który od 1990 roku działa w komitecie, konserwacja nigdy się nie kończy i choć osiągnięto już wiele, to wciąż jeszcze wiele cennych obiektów czeka na konserwatorów. – Trzeba powiedzieć, że sam fakt utworzenia funduszu postawił sprawę krakowskich zabytków jako zagadnienie rangi ogólnopolskiej. Przez lata działalności udało nam się wypracować pewien program prac: na pierwszym miejscu zawsze jest Wawel, potem Stare Miasto, chrześcijańskie i żydowskie zabytki Kazimierza, przedmieścia Krakowa do drugiej obwodnicy oraz cenne zabytki na obrzeżach miasta – wymienia prof. Krasnowolski.Wśród sukcesów SKOZK wskazuje kończącą się wieloletnią konserwację Zamku Królewskiego na Wawelu, odnowienie kościołów Starego Miasta, takich jak Mariacki, św. Piotra i Pawła, Franciszkanów, Dominikanów, zadbanie o żydowskie synagogi i kościoły Kazimierza, ratowanie zespołów klasztornych w Tyńcu, na Bielanach i w Mogile. – Ale do zrobienia jest jeszcze dużo, choćby ratowanie mieszczańskich kamienic na Starym Mieście. Dlatego liczę, że SKOZK będzie trwał i cieszył się przychylnością władz państwa, bo bez narodowych funduszy nic byśmy nie zrobili – dodaje wiceprzewodniczący SKOZK-u.Na co idą pieniądzeNiektóre z obiektów, w których prowadzone były i są roboty konserwatorskie finansowane przez SKOZK: katedra na Wawelu, Zamek Królewski na Wawelu, kościół Mariacki, św. Wojciecha, św. Andrzeja, św. św. Piotra i Pawła, św. Anny, oo. Pijarów, św. Barbary, Stara Bożnica, synagoga Tempel, synagoga Remuh, synagoga Wysoka, synagoga Poppera, synagoga Kupa, synagoga Izaaka, Sukiennice, Wieża Ratuszowa, Brama Floriańska, mury obronne Starego Miasta, Barbakan, Muzeum Archeologiczne, Stary Teatr, Teatr im. J. Słowackiego, cmentarz Rakowicki, cmentarz Remuh, cmentarz żydowski (ul. Miodowa), Planty, Pałac Arcybiskupi, pałac Erazma Ciołka, pałac Górków, pałac Floriana z Mokrska, pałac Samuela Maciejowskiego, pałac Potulickich, pałac „Pod Krzysztofory”, pałac Wielopolskich, Collegium Maius UJ, Collegium Minus UJ, Collegium Novum UJ, Collegium Nowodworskiego UJ, Collegium Iuridicum UJ.

Autor: (WT)
Data publikacji: 18.07.2008
Miejsce publikacji: 4