15.09.2014 – Pałac Sztuki | Małgorzata Mrowiec

Pałac Sztuki: nowy blask perły secesji

Zabytki. Kamień na fasadzie zyskuje ochronną kołderkę. W następnym etapie prac konserwatorzy mieliby zadbać o to, by okna gmachu przy pl. Szczepańskim były znów jak nowe.
Trwa piąty rok działań konserwatorów i budowlańców przy restauracji Pałacu Sztuki. – To perła secesji – podkreśla kierująca pracami konserwator Bożena Boba-Dyga.
Remont gmachu przy placu Szczepańskim objął jego elewacje i dach (dwa lata temu go wymieniono). W tym roku konserwatorzy zajęli się kamieniem na fasadzie budynku.
– Są tu wapienie i piaskowce złego gatunku – pokazuje Bożena Boba-Dyga. Kamień był już zdegradowany, osypywał się, miał wiele ubytków, a także niedodające urody uzupełnienia z poprzednich renowacji.
Konserwatorzy usunęli brud i zniszczone warstwy, nasączyli kamień impregnatem wzmacniającym jego strukturę, teraz systematycznie pokrywają warstwą zabezpieczającą. Jest przy tym pieczołowicie odtwarzana pierwotna faktura i kolorystyka kamiennych elementów.
Warstwę zabezpieczającą zyskała już m.in. wieńcząca fronton nad wejściem promienista głowa. – To jak ochronna kołderka, cieniutka warstwa, która jednak skutecznie chroni kamień przed działaniem czynników atmosferycznych – tłumaczy konserwator prowadząca prace. Prace te zakończą się w październiku.
W tym roku przygotowane zostanie jeszcze okno wzorcowe – tak jak ono konserwację przejdą wszystkie okna Pałacu Sztuki. Nie będą wymieniane, lecz odnawiane, zostanie im przy tym przywrócona pierwotna kolorystyka.
W minionych latach konserwatorzy pokryli złoceniem tło fryzu obiegającego elewacje Pałacu Sztuki. Jego autor, Jacek Malczewski, zaplanował te złocenia, jednak podczas budowy gmachu brakło na nie pieniędzy.
Nie wszyscy byli teraz za „uzupełnianiem" dzieła Malczewskiego. – A jednak warto było, przepięknie i szlachetnie to wygląda – uważa Bożena Boba-Dyga. Wskazuje również, że należałoby jeszcze poprawić złocenie na froncie, wykonane w innej technice niż na pozostałych elewacjach, gorzej dziś się prezentujące.
Odnowę elewacji Pałac Sztuki współfinansuje Społeczny Komitet Odnowy Zabytków Krakowa. W tym roku na prace konserwatorskie na secesyjnym frontonie oraz rozpoczęcie rekonstrukcji stolarki okiennej przeznaczył praw 120 tys. złotych (dotacja wyniosła 98 procent całości kosztów).
Początkowo przygotowanie projektu fryzu obiegającego budynek powierzono Józefowi Mehofferowi. Jego koncepcje jednak dwukrotnie nie zyskały akceptacji komitetu oceniającego, a wtedy tego zadania podjął się właśnie Jacek Malczewski.
Pałac Sztuki przy plac Szczepańskim 4 został wzniesiony w 1901 roku, w stylu secesyjno-symbolicznym. Jego projektant, Franciszek Mączyński (zaprojektował też wiele kościołów, m.in. kościół Jezuitów przy ul. Kopernika, a wspólnie z Tadeuszem Stryjeńskim m.in. obecny Stary Teatr oraz Dom pod Globusem, wzorował się na pawilonie wystawowym Secesji w Wiedniu. Pałac Sztuki odegrał wybitną rolę w rozwoju architektury na ziemiach polskich.

Autor: Małgorzata Mrowiec
Data publikacji: 15.09.2014
Miejsce publikacji: 4