22.06.2012 – Krużganki klasztoru Dominikanów | Małgorzata Mrowiec

Badacze u dominikanów poszukają odpowiedzi, dokąd prowadziło XIII-wieczne wejście

Ceglany łuk portalu z XIII w. znaleziono w krużgankach u oo. dominikanów przy Stolarskiej. Jest śladem po ówczesnej budowli, związanej z częścią klasztorną, l jest niezwykły.
– To absolutnie pierwszy przykład architektury późnoromańskiej w Krakowie z zastosowaniem kształtek ceglanych – wyjaśnia wagę odkrycia dr Anna Bojęś-Białasik, badacz architektury z Politechniki Krakowskiej. Na jednej z kształtek widać też ślad po rzeźbionym listku. Inne cegły z portalu mają specjalne nacięcia, w kratkę. – W średniowieczu miała miejsce druga, po antyku, fala zainteresowania cegłą, od XI do XII w. Pojawiają się wtedy nacięcia na cegłach (we Włoszech – w XII w.). To chęć nawiązania do obróbki kamienia – mówi Marcin Szyma z Instytutu Historii Sztuki UJ.
Krużganki przechodzą teraz kompleksową renowację i mają zostać przystosowane do roli przestrzeni dla imprez kulturalnych. To projekt unijny, współfinansowany przez klasztor, wspierany też przez Społeczny Komitet Odnowy Zabytków Krakowa.
Łuk znaleziono podczas prac w zachodnim ramieniu krużganków; pod warstwą tynku. Kiedyś musiało tu być wejście szerokości 2 m, wysokości ponad 3 m. Materiał i technika wykonania wskazują, że to zabytek z około połowy lub trzeciej ćwierci XIII w.
Tymczasem dotąd uznawano tę część zabudowań klasztornych za najmłodszą, nie było wiadomo o jej historii przed schyłkiem XIV wieku. Po jakim obiekcie jest to obramienie wejścia?
– Czy to była budowla wolno stojąca? Czy część późnoromańskich krużganków, które być może miały drewniane zadaszenie? –  zastanawia się dr Bojęś-Białasik. Odkrywcy będą poszukiwać odpowiedzi, dokąd prowadziło wejście – badając je także od strony dziedzińca gospodarczego.
Odkrycie pokazuje, że u dominikanów w latach 40. XIII w. rusza produkcja cegły. Były to pierwsze dziesięciolecia jej użycia . – I dominikanie jako pierwsi w Krakowie używali cegły, produkując ją. Warsztaty do wypału musiały się znajdować tu, na placu budowy – mówi badaczka z PK.

Autor: Małgorzata Mrowiec
Data publikacji: 22.06.2012
Miejsce publikacji: 4