31.08.2011 r. – Kościoły na Kazimierzu | (MM)

Odkrycia przy ołtarzach

ZABYTKI. Drewniany ołtarz główny w kościele św. Katarzyny Aleksandryjskiej i św. Małgorzaty pochodzi z XVII wieku. – Podczas prac stwierdziliśmy, że jest w przerażającym stanie technicznym. To wynik m.in. wcześniejszych konserwacji, a zapewne powodem był brak funduszy. Ołtarz uratowano, ale dokonano też przekształceń formy- kwituje prowadzący prace konserwator Krystyn Kozieł.
W tym roku ołtarz czeka oczyszczenie, impregnacja, dezynsekcja (drewnojady go nie oszczędzają). Koszt tegorocznych prac to 550 tys. zł, które- przekazał Społeczny Komitet Odnowy Zabytków Krakowa. W sumie renowacja ołtarza ma trwać 2,5 roku i kosztować 2,5 mln złotych. Pracom konserwatorskim towarzyszą badania. M.in. wiadomo już, że obraz przedstawiający mistyczne zaślubiny św. Katarzyny, wprawdzie XVII-wieczny, nie jest jednak obrazem pierwotnym z tego ołtarza – jest niedopasowany, inna jest rama pozostają wokół obrazu wolne przestrzenie.
Podczas prac przy drugim XVII-wiecznym ołtarzu, w bazylice Bożego Ciała Zakonu Kanoników Regularnych Laterańskich (ul. Bożego Ciała), znaleziono wymalowaną na nim z tyłu datę powstania – 1634 rok. Ale naprawdę, sensacyjne odkrycie konserwatorów dotyczy nie samego ołtarza, lecz sklepień nad nim i najbliższych ścian prezbiterium  którymi zajęli się w tym roku. Pod obecnymi tynkami odkryto tam bowiem wysokiej klasy dekorację malarską renesansową, z elementami gotyckimi („szlaczkami" z lilijkami, na sklepieniu). Są to przede wszystkim motywy roślinne, a malowidła wokół okien naśladują też okucia okienne. Polichromia pochodzi z XV-XVI wieku, a najstarsze jej elementy mogą być nawet XIV-wieczne. – W 2002 roku, gdy trwały prace dotyczące stall, za nimi też zostały odkryte dekoracje, na nich były również postaci – konserwator Krystyn Kozieł potwierdza, że jest możliwe, iż cały kościół był tynkowany i z polichromią, że miał niegdyś bogatą dekorację.
Renesansowych polichromii nie ma wielu w Krakowie – może się nimi poszczycić opactwo 00. Cystersów w Mogile czy kościół św. Krzyża. Znawcy mają podejrzenia, iż cysters Stanisław Samostrzelnik, malarz i iluminator, którego autorstwa są malowidła w Mogile, mógł też wykonać polichromie w kościele Bożego Ciała – O Samostrzelniku wiemy, że miał warsztat poza klasztorem, w mieście, że miał mnóstwo zamówień. Widać również duże podobieństwo tych tutaj malowideł do dekoracji iluminatorskiej Katalogu arcybiskupów gnieźnieńskich, do którego miniatury wykonał Samostrzelnik. Jego lub jego następców trzeba poważnie brać pod uwagę, jako potencjalnych autorów tych polichromii – mówiła w kościele Bożego Ciała historyk sztuki Joanna Daranowska- Łukaszewska
Tegoroczne prace to I etap konserwacji ołtarza głównego w bazylice, na który SKOZK przeznaczył w br. 750 tys. zł. Ołtarz będzie odnawiany w sumie przez 3 lata, a łączny koszt tych prac szacuje się na 4 mln złotych.            

Autor: (MM)
Data publikacji: 31.08.2011 r.
Miejsce publikacji: 4