20.09.2011 r. – Bazylika Dominikanów | Małgorzata Mrowiec

Dokopali się do kościoła z wieżami?

ZABYTKI. Wyjątkowe odkrycia podczas remontu przed kościołem dominikanów.
Podczas prac przed kościołem dominikanów dokopano się do XII-wiecznej świątyni, która miała dwie wieże – taką tezę stawiają badacze. Za sensacyjne uznaje się, to odnalezienie murów prawdopodobnie przeddominikańskiego kościoła Trójcy Świętej.
Na prawo od głównego wejścia do Bazyliki OO. Dominikanów, u zbiegu ul. Stolarskiej i Dominikańskiej, trwa przebudowa placu. Będzie nowa nawierzchnia nowe drzewo (w zamian za lipę, którą kilka lat temu powaliła wichura), powstanie rampa dla niepełnosprawnych. Myślałem, że prace pobiegną szybko i sprawnie, ale gdy zaczęli się tu wgryzać archeolodzy i odsłaniać kolejne mury… mówi znawca architektury dr Waldemar Niewalda który zajął się opracowaniem znalezisk.
Najpierw natrafiono na pozostałości XIV wiecznej kaplicy grobowej rodziny Pileckich, co już wzbudziło emocje wśród badaczy. Według nich kaplica była dwunastoboczna, miała potężne przypory, gwiaździste sklepienie, a także wejście z cmentarza który tu funkcjonował.
Poniżej archeolodzy odsłonili kolejne relikty: fundament pod nawę gotycką, a w końcu – mur kościoła z XII w. i prawdopodobnie pozostałości wieży, o którą kościół rozbudowano w kolejnej fazie. Tej świątyni nikt dotąd nie znalazł. Ten kościół romański został rozebrany, zniknął w trakcie budowy nawy kościoła dominikańskiego z XIII wieku mówi Halina Rojkowska-Tasak z Oddziału Ochrony Zabytków Urzędu Miasta.
Szerokość XII-wiecznego kościoła mogła wynosić ok. 10 metrów, był to więc średniej wielkości kościół romański, zbliżony rozmiarami do św. Andrzeja z ul. Grodzkiej. Prawdopodobnie był dwuwieżowy – specjaliści spodziewają się znalezienia murów drugiej, symetrycznie zlokalizowanej wieży na lewo od wejścia do bazyliki. Być może pokaże się ona podczas planowanej na następne lata kontynuacji remontu placu przed dominikanami. Pojawia się też hipoteza że znaleziona wieża to wieża obronna dostawiona do kościoła. Znów tu przywołuje się romański kościół św. Andrzeja – ma on charakter obronny, jego wieże w dolnej partii mają otwory strzelnicze, a nie okna.
Na remont placu przed wejściem do kościoła dominikanów Społeczny Komitet Odnowy Zabytków Krakowa przeznaczył 400 tys. zł. Tymczasem w związku z tak cennymi odkryciami nadzór archeologiczny nad pracami przerodził się w regularne wykopaliska znaleziskami zajęli się badacze architektury. Chciano by jeszcze zadbać o dodatkowe badania, m.in. pobrać próbki z budowli romańskiej czy próbki do badań archeobotanicznych. Te niespodziewane koszty oceniono na ok. 100 tys. zł (w tym głównie rozszerzone badania archeologiczne i architektoniczne). Wykonawca stara się o dołożenie takiej kwoty z puli SKOZK.
Lada dzień wykop zostanie zasypany. Odsłonięte mury – za aprobatą konserwatora wojewódzkiego – nie będą eksponowane (jeśli nie zapewniłoby się im pawilonu z klimatyzacją, groziłoby im zniszczenie w krótkim czasie), a tylko zostanie zaznaczony innym kolorem w nawierzchni ich przebieg oraz pojawi się tablica z informacją o odkryciach.

Autor: Małgorzata Mrowiec
Data publikacji: 20.09.2011 r.
Miejsce publikacji: 4