Jak uzyskać dofinansowanie w roku 2023?

Poniżej przedstawiamy podstawowe reguły obowiązujące przy ubieganiu się o dofinansowanie z Narodowego Funduszu Rewaloryzacji Zabytków Krakowa na rok 2023 i na lata kolejne.

Informacje wg stanu prawnego na dzień 31 marca 2023 roku.

Podstawa prawna
Zasady prowadzenia naboru wniosków o dofinansowanie i ich rozpatrywania, a następnie przyznawania i rozliczania dofinansowań z NFRZK uregulowane są w dokumencie Zasady finansowania prac w obiektach zabytkowych ze środków NFRZK (kliknij tu).

Rejestr zabytków nieruchomych i gminna ewidencja zabytków
Dofinansowania NFRZK służą wsparciu prac realizowanych w zabytkach nieruchomych, zlokalizowanych w granicach administracyjnych Krakowa, które:
– objęte są ochroną prawną wynikającą z indywidualnego wpisu tych obiektów do rejestru zabytków nieruchomych (wykaz obiektów ujętych w rejestrze zabytków dostępny jest na stronie internetowej Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków w Krakowie – kliknij tu);
lub
– nie posiadają indywidualnego wpisu do rejestru zabytków nieruchomych, jednak spełniają łącznie trzy następujące warunki:
a) ujęte są w gminnej ewidencji zabytków;
b) położone są na obszarze uznanym przez Prezydenta RP za pomnik historii;
c) położone są na obszarze chronionego prawem zabytkowego układu urbanistycznego.
Wykaz obiektów, które spełniają te warunki, jako materiał pomocniczy, sporządzony na podstawie Listy adresowej gminnej ewidencji zabytków Krakowa według stanu na 30.06.2022 r., publikujemy na stronie internetowej SKOZK – kliknij tu.

Ograniczenia zakresu rzeczowego wnioskowanych zadań w zabytkach nieujętych w rejestrze zabytków nieruchomych
W zabytkach ewidencyjnych, które nie są ujęte w rejestrze zabytków nieruchomych, jednak spełniają łącznie trzy wyżej wymienione warunki kwalifikacji do dofinansowania, ze środków NFRZK dofinansowane mogą być prace objęte pozwoleniem konserwatorskim, polegające na:
– stabilizacji konstrukcyjnej części składowych zabytku w zakresie niezbędnym dla zachowania tego zabytku;
– zabezpieczeniu, zachowaniu i utrwaleniu substancji zabytku w zakresie elewacji budynków oraz ich okien, bram i witryn;
– odnowieniu lub uzupełnieniu tynków i detali architektonicznych w zakresie elewacji budynków albo ich całkowitym odtworzeniu, z uwzględnieniem charakterystycznej dla tych budynków kolorystyki;
– odtworzeniu zniszczonej przynależności zabytków w obrębie elewacji budynków oraz ich okien, bram i witryn;
– odnowieniu, całkowitym odtworzeniu lub modernizacji stolarki drzwiowej i okiennej okien, bram i witryn w elewacjach budynków;
– odnowieniu lub całkowitym odtworzeniu więźby dachowej, pokrycia dachowego, kominów, rynien i rur spustowych, instalacji odgromowej;
– wykonaniu izolacji przeciwwilgociowej i odwodnieniowej budynków.

Dofinansowanie a wystrój / wyposażenie obiektów nieruchomych ujętych w rejestrze zabytków nieruchomych
Zakres rzeczowy zadań dopuszczalny do dofinansowania z NFRZK w zabytkach posiadających indywidualny wpis do rejestru zabytków nieruchomych jest szeroki i obejmuje prace projektowe, konserwatorskie, remontowe i budowlane, opisane w § 4 ust. 1 i 2 dokumentu Zasady finansowania prac ze środków Narodowego Funduszu Rewaloryzacji Zabytków Krakowa (kliknij tu). Z dofinansowania NFRZK nie mogą być jednak finansowane prace przy dziełach sztuki nie związanych trwale z obiektami architektury. Oznacza to, że nie można ubiegać się o dofinansowania do prac przy obrazach, wyrobach rzemiosła artystycznego, książkach, rękopisach i innych przedmiotach stanowiących elementy kolekcji, dla których dany zabytek jest jedynie miejscem przechowywania.

Dofinansowanie do zadań jednorocznych (jednoetapowych) i do przedsięwzięć wieloletnich etapowanych
Dofinansowanie z NFRZK może być na wniosek dysponenta zabytku przyznane do:
– zadań jednorocznych (jednoetapowych), przewidzianych do realizacji wyłącznie w roku 2023,
– przedsięwzięć wieloletnich etapowanych, przewidzianych do realizacji w jednym obiekcie zabytkowym w latach 2023–2024 lub 2023–2025.

Tryby udzielania dofinansowań
Społeczny Komitet udziela dofinansowań ze środków Narodowego Funduszu w trybach:
– konkursowym (standardowym) – na podstawie wniosków złożonych w naborze do 30 września roku poprzedzającego rok przyznania dofinansowania, chyba że Prezydium SKOZK postanowi w drodze wyjątku o przedłużeniu terminu naboru wniosków lub o dodatkowym terminie naboru;
– pozakonkursowym, który jest trybem przewidzianym dla zadań ubiegających się o dofinansowanie w roku złożenia wniosku. Zadania objęte wnioskami składanymi w trybie pozakonkursowym mogą być dofinansowane z tzw. wolnych środków Funduszu, tj. środków pozostałych po rozdysponowaniu dofinansowań na zadania realizowane w trybie konkursowym lub rezygnacji niektórych beneficjentów z przyjęcia dofinansowania (tym samym szansa na otrzymanie dofinansowania w trybie pozakonkursowym jest znacząco niższa niż w przypadku trybu konkursowego);
– projektów kluczowych – na podstawie udzielonej przez Społeczny Komitet promesy (dotyczy jedynie zamkniętej grupy beneficjentów, którzy otrzymali promesy w wyniku konkursu rozstrzygniętego w 2022 roku).

Priorytety operacyjne NFRZK
Wnioski o dofinansowanie składane są do odpowiadającego charakterystyce danego zabytku lub zadania priorytetu operacyjnego NFRZK.
– Priorytet I: projekty kluczowe,
– Priorytet II: obiekty użyteczności publicznej,
– Priorytet III: obiekty sakralne,
– Priorytet IV: obiekty mieszkalne i usługowe,
– Priorytet V: kaplice grobowe, nagrobki, pomniki cmentarne i zespoły zieleni komponowanej.

Priorytet I obejmuje wyłącznie zadania realizowane w ramach projektów kluczowych NFRZK na podstawie promes udzielonych przez SKOZK w 2022 roku.
Priorytet II obejmie zabytki pełniące współcześnie funkcje użyteczności publicznej, w tym obiekty służących edukacji, nauce, kulturze, sztuce, administracji publicznej, bezpieczeństwu i obronności, ochronie zdrowia, sportowi i rekreacji oraz obiekty stanowiące infrastrukturę cmentarzy.
Priorytet III obejmie zabytki pełniące współcześnie funkcje sakralne lub stanowiących siedziby jednostek organizacyjnych kościołów i związków wyznaniowych, z wyłączeniem obiektów pełniących funkcje użyteczności publicznej i kwalifikujących się z tego tytułu do Priorytetu II.
Priorytet IV obejmuje zadania realizowane w obiektach zabytkowych o dominującej współcześnie funkcji mieszkalnej, usługowej lub mieszkalno-usługowej.
Priorytet V obejmie zadania realizowane przy indywidualnych kaplicach grobowych, nagrobkach i pomnikach grobowych lub ich zespołach oraz przy zespołach zieleni komponowanej objętych wpisem do rejestru zabytków nieruchomych.
Formularze wniosków o dofinansowanie będą dostępne od momentu ogłoszenia rozpoczęcia naboru o przyznanie dofinansowania w trybie konkursowym na stronie internetowej SKOZK w zakładce „Formularze” (kliknij tu).

Termin składania wniosków o dofinansowanie
Termin naboru wniosków w trybie konkursowym przypada 30 września roku poprzedzającego wykonanie prac objętych wnioskiem, chyba że Prezydium SKOZK postanowi w drodze wyjątku o przedłużeniu terminu naboru wniosków lub o dodatkowym terminie naboru.
Wnioski o dofinansowanie w trybie konkursowym i pozakonkursowym składa się w Biurze SKOZK w dwóch egzemplarzach.
Do egzemplarza wniosku oznaczonego jako „egz. 1” załącza się komplet wymaganych załączników, natomiast do egzemplarza oznaczonego jako „egz. 2” załącza się wstępny kosztorys zadania, kopie pozwoleń na budowę i pozwoleń lub postanowień konserwatorskich niezbędnych do realizacji zadania oraz płytę CD ze zdjęciami zabytku.
Dokumenty wymagane jako załączniki do wniosku wymienione są w formularzu wniosku w opisie po dziale I lub dziale J formularza wniosku (w zależności od typu wniosku).
Jeżeli wniosek na rok 2024 dotyczy zadania, które ma być realizowane w oparciu o dokumentację projektową sporządzaną przy wykorzystaniu dofinansowania z NFRZK w roku 2023, wnioskodawca nie musi przedkładać kopii pozwoleń na budowę i pozwoleń lub postanowień konserwatorskich niezbędnych do realizacji zadania ani wstępnego kosztorysu zadania wraz z wnioskiem, lecz powinien wniosek uzupełnić w tym zakresie najpóźniej do 31 grudnia 2023 roku.

Minimalny koszt netto zadań dofinansowanych
Minimalny koszt netto zadania objętego wnioskiem o przyznanie dofinansowania rozpatrywanych w trybie konkursowym w ramach poszczególnych priorytetów wynosi w przypadku Priorytetu II – 250.000,00 zł, Priorytetu III – 150.000,00 zł, Priorytetu IV – 150.000,00 zł, Priorytetu V – w przypadku indywidualnych kaplic grobowych, nagrobków i pomników cmentarnych lub ich zespołów – 10.000,00 zł, a w przypadku zespołów zieleni komponowanej – 150.000,00 zł.
Ograniczenia związane z minimalnymi kosztami zadań nie dotyczą: wniosków rozpatrywanych w trybie pozakonkursowym, zadań obejmujących wyłącznie prace projektowe i dokumentacyjne oraz zadań, będących ostatnimi etapami prac realizowanych w poprzednich latach przy dofinansowaniu ze środków NFRZK.

Maksymalna wysokość dofinansowania
Dofinansowanie przyznawane będzie w wysokości do 50% nakładów koniecznych na wykonanie prac.
Dofinansowanie w wysokości przekraczającej 50% nakładów koniecznych będzie przyznawane tylko wyjątkowo, w oparciu o umotywowany wniosek inwestora, który wykaże, że zachodzi co najmniej jedna z następujących przesłanek:
– zabytek posiada wyjątkową wartość historyczną, artystyczną lub naukową;
– zabytek wymaga przeprowadzenia prac konserwatorskich, restauratorskich lub robót budowlanych szczególnie złożonych pod względem technologicznym;
– zabytek jest w tak złym stanie, że konieczne jest natychmiastowe podjęcie prac konserwatorskich, restauratorskich lub robót budowlanych.
Ponadto obowiązuje ograniczenie wysokości kwot, o jakich przyznanie będzie można występować na jeden rok budżetowy we wnioskach o dofinansowanie w ramach poszczególnych priorytetów operacyjnych.
W ramach Priorytetów II i III limit ten będzie wynosił w 2023 roku 3.000.000 zł, w ramach Priorytetu IV – 1.000.000 zł, a w ramach Priorytetu V – 100.000 zł dla zadań obejmujących prace przy pojedynczym obiekcie, 500.000 zł dla zadań obejmujących prace przy zespole obiektów oraz 750.000 zł w przypadku zespołu zieleni komponowanej.

Stały udział procentowy
Obowiązuje zasada stałości maksymalnego udziału procentowego dofinansowania w kosztach realizacji zadania. Oznacza to, że niezależnie od rzeczywistego zakresu prac składających się na zadanie objęte dofinansowaniem, na wszystkich etapach, tj. od złożenia wniosku o dofinansowania przez jego ocenę punktową i przyznanie dofinansowania po jej ostateczne rozliczenie i wypłatę środków NFRZK, obowiązywać będzie ten sam, niezmienny limit procentowy udziału dofinansowania w kosztach zadania. Przyznane dofinansowanie może w wyniku decyzji SKOZK lub zmian po stronie beneficjenta być ostatecznie wykorzystane w proporcji procentowej do kosztów prac niższej niż wyznaczony limit procentowy, nigdy natomiast w proporcji wyższej. Limit ten określa wnioskodawca we wniosku.
W sytuacji, gdy wnioskodawca ubiega się o dofinansowanie powyżej 50% nakładów koniecznych na wykonanie prac, a przedstawiona przez niego argumentacja na rzecz przyznania dofinansowania powyżej 50% nie znajdzie uznania SKOZK, dofinansowanie może być przyznane na poziomie maksymalnie 50% nakładów koniecznych.
W przypadku wzrostu kosztów realizacji zadania powyżej kwoty określonej przez wnioskodawcę na podstawie wstępnego kosztorysu kwota dofinansowania nie ulega automatycznie podwyższeniu. Udział procentowy dofinansowania w kosztach zadania spadnie w takiej sytuacji poniżej maksymalnego limitu procentowego założonego we wniosku o dofinansowanie, a brakującą różnicę beneficjent zobowiązany będzie zapłacić wykonawcy z własnych środków.

Ograniczenie liczby wniosków
Ten sam wnioskodawca może złożyć maksymalnie 3 wnioski dotyczące zadań realizowanych w jednym obiekcie zabytkowym. Pod pojęciem „obiekt zabytkowy” rozumie się tu obiekt lub zespół obiektów objęty pojedynczym wpisem do rejestru zabytków, niezależnie od tego, ile budynków faktycznie dany wpis obejmuje. Przekroczenie limitu 3 wniosków skutkuje odrzuceniem bez rozpatrzenia wszystkich wniosków złożonych przez wnioskodawcę. Limit 3 wniosków nie dotyczy wniosków składanych przez zarządców cmentarzy.

Kosztorysowanie prac projektowych
W przypadkach zadań obejmujących sporządzenie dokumentacji projektowej wnioskodawca winien dokonać wyceny planowanych prac w oparciu o dostępne cenniki prac projektowych wskazane w stanowiących załącznik do formularza wniosku „Wytycznych w sprawie sporządzania kosztorysów inwestorskich”.

Korekta treści złożonego wniosku
Wnioskodawca będzie mógł wprowadzać zmiany do złożonego i oczekującego na rozpatrzenie wniosku o dofinansowanie na rok 2024 tylko do 31 grudnia 2023 roku i tylko w zakresie, który będzie wynikał z:
– zmiany tytułu prawnego do zabytku lub aktualizacji własnych danych;
– uwzględnienia treści wydanych po złożeniu wniosku pozwoleń lub postanowień konserwatorskich, pozwoleń budowlanych lub nakazów nadzoru budowlanego;
– uzyskania dofinansowania do zadania ze środków europejskich, publicznych środków krajowych i innych źródeł;
– zmniejszenia udziału procentowego wnioskowanego dofinansowania w koszcie realizacji zadania;
– treści opracowań i ekspertyz, o ile były one wykonane po złożeniu wniosku i były wykonywane z dofinansowania z NFRZK;
– dostosowania zakresu zadania do zmian w zakresie rzeczowym lub asortymencie prac realizowanych w obiekcie przy wykorzystaniu dofinansowania z NFRZK w roku 2023.
Dokonanie przez wnioskodawcę innych zmian lub wprowadzenie zmian po 31 grudnia 2023 roku będzie równoznaczne z wycofaniem wniosku.

Błędy formalne powodujące odrzucenie wniosku
Wnioski będą zwracane wnioskodawcom bez wzywania do uzupełnienia w przypadku stwierdzenia:
– braku podpisu pod wnioskiem wnioskodawcy lub osoby go reprezentującej;
– braku ważnych pełnomocnictw dla osób podpisujących wniosek w charakterze pełnomocników osób uprawnionych do reprezentowania wnioskodawców lub pełnomocników wnioskodawców będących osobami fizycznymi;
– braku tytułu prawnego wnioskodawcy do występowania o dofinansowanie;
– w przypadku obiektów wpisanych do rejestru zabytków nieruchomych – nieobjęcia wpisem do tegoż rejestru całości zabytku lub jego części objętej wnioskowanym zadaniem, za wyjątkiem sytuacji, w których prace konserwatorskie, restauratorskie lub roboty budowlane wykraczające swoim zakresem poza granice ochrony konserwatorskiej wynikające z wpisu do rejestru zabytków nieruchomych dopuszczone są do objęcia dofinansowaniem z Narodowego Funduszu w związku z ujęciem tego obiektu w gminnej ewidencji zabytków i położenia na obszarze pomnika historii i zabytkowego układu urbanistycznego;
– niezgodności zakresu rzeczowego zadania, którego dotyczy wnioskowane dofinansowanie, z zakresem możliwym do finansowania z dofinansowania z NFRZK;
– braku któregokolwiek z obligatoryjnie wymaganych załączników;
– przekroczenia limitu 3 wniosków tego samego wnioskodawcy dotyczących jednego obiektu zabytkowego;
– niedopełnienie wniosku do 31 grudnia 2023 roku przez wnioskodawcę, który w roku złożenia wniosku przygotowuje przy udziale dofinansowania z NFRZK dokumentację projektową stanowiącą podstawę realizacji prac w roku kolejnym, o kosztorys inwestorski i dokumenty dotyczące pozwoleń i postanowień konserwatorskich lub pozwoleń na budowę.

Tryb oceny wniosków
Podstawowej oceny wniosków dokonywać będą w pierwszej kolejności powołane przez SKOZK z grona ekspertów zespoły sterujące priorytetów operacyjnych NFRZK. Ocena dokonywana będzie w oparciu o system punktowy. Wynikające z oceny punktowej listy rankingowe wniosków będą publikowane na stronie internetowej SKOZK.
Kryteria i zasady punktacji dla wniosków złożonych w ramach priorytetu operacyjnego:
– II, III i V opisane są szczegółowo w § 14 Uchwały Nr 11/2016 SKOZK z dnia 2 lipca 2016 roku (dostępnej w Biuletynie Informacji Publicznej SKOZK – kliknij tu);
– IV opisane są szczegółowo w § 4 Uchwały Nr 3/2019 SKOZK z dnia 18 marca 2019 roku (dostępnej w Biuletynie Informacji Publicznej SKOZK – kliknij tu).

Rozliczanie podatku VAT
Podatek VAT związany z realizacją zadania może być zaliczony do wartości zadania objętej dofinansowaniem (tj. być kosztem kwalifikowanym) wyłącznie w części, której inwestor nie może odliczyć lub odzyskać. Maksymalna wysokość pokrycia podatku VAT z dofinansowania ustalana jest na podstawie oświadczenia inwestora zawartego we wniosku o dofinansowanie. W przypadku faktycznego odliczenia lub odzyskania podatku VAT w toku inwestycji w kwocie większej od przewidywanej, inwestor zwraca różnicę na konto NFRZK. Jeżeli podatek VAT został faktycznie odliczony lub zwrócony w mniejszej kwocie niżby to wynikało z deklaracji we wniosku, wysokość dofinansowania nie ulega zmianie.

Informacja o sposobie wyboru wykonawcy i terminie składania ofert
Beneficjenci dofinansowania z NFRZK poszukujący wykonawcy zadania o wartości wynoszącej w świetle wyceny inwestorskiej powyżej 30.000 euro (tj. 125.247,00 zł netto) zobowiązani są do przesłania SKOZK w formie elektronicznej informacji o sposobie wyboru wykonawcy prac objętych zadaniem oraz terminie składaniu ofert. Informację taką należy przesłać do SKOZK w pliku PDF drogą mailową lub na trwałym nośniku najpóźniej na 11 dni roboczych przed terminem końcowym składania ofert (w przypadku projektów kluczowych – 16 dni). Obowiązek ten dotyczy wszystkich beneficjentów, niezależnie od zakresu, w jakim podlegają oni ustawie Prawo zamówień publicznych. Dzięki temu w jednym miejscu, tj. na stronie internetowej SKOZK, uczestnicy rynku znajdą komplet informacji o procedurach wyboru wykonawców zadań realizowanych przy udziale dofinansowania z NFRZK i mających wartość powyżej 30.000 euro.

Podmioty uprawnione do występowania o dofinansowanie
Dofinansowanie z Narodowego Funduszu może być przyznane każdemu, kto posiada tytuł prawny do danego obiektu wynikający z prawa własności, użytkowania wieczystego, trwałego zarządu, ograniczonego prawa rzeczowego, stosunku zobowiązaniowego lub prawa do dysponowania grobem.
W przypadku, jeżeli tytuł prawny do obiektu zabytkowego przysługuje wielu podmiotom, wniosek (osobiście lub przez pełnomocników) muszą złożyć wszyscy uprawnieni (np. wszyscy współwłaściciele nieruchomości ujawnieni w księdze wieczystej). Odrębne zasady dotyczą jedynie wspólnoty mieszkaniowych (por. niżej). Brak udokumentowania po stronie wnioskodawców tytułu do całości (tj. 100%) udziałów w nieruchomości powoduje odrzucenie wniosku .

Wspólnoty mieszkaniowe
W przypadku obiektów, w których działają wspólnoty mieszkaniowe, do wystąpienia o dofinansowanie do zadania obejmującego część wspólną nieruchomości uprawniony jest zarząd wspólnoty (bezpośrednio lub poprzez ustanowionego do tego pełnomocnika – np. administratora nieruchomości). Należy pamiętać, że ubieganie się o dofinansowanie przez administratora wykracza poza przewidziane standardowymi umowami o administrowanie czynności tzw. zwykłego zarządu, wymaga zatem odrębnego umocowania ze strony zarządu wspólnoty. W przypadku, jeżeli zadanie obejmować miałoby obok części wspólnej nieruchomości także części przynależne do wydzielonych lokali, wniosek wspólnie ze wspólnotą mieszkaniową złożyć powinni właściciele wszystkich lokali, których to dotyczy. W przypadku pozytywnego rozpatrzenia takiego wniosku właściciele danych lokali będą w odpowiednich proporcjach współbeneficjentami dofinansowania na równi ze wspólnotą mieszkaniową.

Wydruki z elektronicznego systemu ksiąg wieczystych
Jednym z obligatoryjnych załączników do wniosku o dofinansowanie jest aktualny wyciąg z księgi wieczystej zabytku. Wyciąg taki może być przedłożony w formie poświadczonego przez wnioskodawcę za zgodność ze stanem faktycznym wydruku z elektronicznego systemu ksiąg wieczystych.

Opłaty za zajęcie pasa drogowego
Podobnie jak w latach poprzednich wszelkie koszty związane z zajęciem pasa drogowego nie mogą być zaliczane do kosztów zadania objętego dofinansowaniem. Dotyczy to także kosztów opracowania projektu zastępczej organizacji ruchu. Koszty związane z zajęciem pasa drogowego nie są zaliczane do zakresu dofinansowanego zadania i pokrywa je w całości beneficjent ze środków własnych.

Obowiązki w zakresie informacji o wykorzystaniu dofinansowania
Beneficjenci zobowiązani są do realizacji postanowień Regulaminu działań w zakresie informacji o wykorzystaniu środków Narodowego Funduszu Rewaloryzacji Zabytków Krakowa. Do obowiązków wynikających z regulaminu należy umieszczenie na terenie prowadzonych prac tablic (banerów) o określonej treści informujących o finansowaniu prac z dofinansowania z NFRZK. Koszt wykonania tablic (banerów) pokrywa beneficjent.