Narodowy Stary Teatr im. Heleny Modrzejewskiej

ul. Jagiellońska 1

Najstarszy spełniający do dziś swoją rolę gmach teatralny i jedno z najwybitniejszych dzieł architektury secesyjnej w Polsce. Został wzniesiony w 1798 roku z  wykorzystaniem murów obwodowych dwóch średniowiecznych kamienic. Projektantem budynku był Szczepan Humbert, a inwestorem przedsiębiorca teatralny Jacek Kluszewski.  Teatr Kluszewskiego rozpoczął działalność w nowym gmachu 1 stycznia 1799 roku i działał w nim do 1830 roku. W 1841  roku Senat Wolnego Miasta Krakowa wykupił budynek z myślą o siedzibie teatru miejskiego i zlecił jego przebudowę według projektu Karola Kremera i Tomasza Majewskiego. Fasady gmachu zyskały wówczas formę neorenesansową. Obecny wygląd gmach zyskał w wyniku kolejnej przebudowy, którą w latach 1903-1906 przeprowadzono według projektu architektów Tadeusza Stryjeńskiego i Franciszka Mączyńskiego oraz twórcy secesyjnych zdobień, rzeźbiarza Józefa Gardeckiego. Budynek mieścił wówczas salę teatralną, siedzibę Towarzystwa Muzycznego, restaurację i sklepy, a w okresie międzywojennym także Miejską Szkołę Dramatyczą. W okresie PRL i pierwszych lat III RP Stary Teatr – z którym związani byli w tym czasie m.in. Zygmunt Hübner, Konrad Swinarski, Andrzej Wajda, Jerzy Jarocki, Krystian Lupa i in. wybitni reżyserzy – zyskał rangę jednej z głównych scen narodowych. Sam gmach z powodu braku generalnego remontu powoli i nieubłaganie tracił jednak w tym okresie dawny blask. Obecnie budynek jest siedzibą narodowej instytucji kultury – Narodowego Starego Teatru im. Heleny Modrzejewskiej.

Wraz z dofinansowaniem w 1994 roku renowacji stolarki okiennej i drzwiowej SKOZK rozpoczął wspieranie zakrojonych na szeroką skalę prac w teatrze. W dalszej kolejności zaadaptowano jedno z pomieszczeń parteru na małą scenę, wykonano prace konstrukcyjne w oficynie, wyremontowano i nadbudowano tylną oficynę, wyremontowano elewację budynku głównego od strony podwórza. Następnie przystąpiono do prac we wnętrzu obiektu. Dzięki funduszom SKOZK sukcesywnie przywracano secesyjny wystrój  teatru, który został usunięty w czasie okupacji hitlerowskiej:  wykonano posadzki w hallu głównym oraz przeprowadzono konserwację drewnianego wystroju szatni, zrekonstruowano boazerię stanowiącą wystrój klatki schodowej, przeprowadzono prace konserwatorskie w głównym wejściu do teatru, zakonserwowano i częściowo odtworzono polichromię w foyer I piętra (uprzednio wzmacniając strop) i zrekonstruowano parkiet w tym pomieszczeniu. W 2007 roku zakończono remont konserwatorski Sali im. Heleny Modrzejewskiej, której przywrócono oryginalny wystrój dzięki zachowanej dokumentacji fotograficzno-historycznej – uzyskano znakomity efekt artystyczny i konserwatorski. W 2008 roku wykonano rekonstrukcję foyer I piętra oraz dokończono rekonstrukcję elementów wystroju fasady, w roku 2009 przeprowadzono konserwację westybulu, by rok później rozpocząć prace przygotowawcze do renowacji i historycznej aranżacji Sali Wielkiej.

Łączne nakłady SKOZK na prace w Starym Teatrze w latach 1994-2011 wyniosły 6.284.385 zł.