Zespół klasztorny Wizytek

ul. Krowoderska 16–20

W latach 1692–1695 na Biskupim, wówczas przedmieściu Krakowa, wzniesiono barokowy zespół klasztorny Wizytek, obejmujący kościół św. Franciszka Salezego, właściwe zabudowania klasztoru i rozległy ogród. Uposażony przez fundatora trzema wsiami i wspierany licznymi donacjami magnackich rodów, m.in. Branickich, Szembeków, Stadnickich, Krasińskich, Radziwiłłów i Czartoryskich, których córki przywdziewały habit krakowskich wizytek, konwent z Biskupiego mógł się skupić na życiu kontemplacyjnym.

Kościół klasztorny to jednonawowa budowla, której sklepienie zdobi polichromia z połowy XVIII wieku, powstała po pożarze świątyni w 1755 roku, z przedstawieniami założycieli zakonu i dziejów krakowskich wizytek. Zamykający nawę świątyni ołtarz główny z malowanym na płótnie obrazem św. Franciszka Salezego adorującego Maryję pochodzi z okresu fundacji klasztoru. Skarbiec klasztorny kryje cenne zabytki, w tym zespół złotych i srebrnych paramentów liturgicznych oraz zbiór zabytkowych tkanin, który – zdaniem historyków sztuki – jest największą tego typu kolekcją na terenie Krakowa. Niektóre przedmioty z klasztornego skarbca pochodzą sprzed założenia krakowskiego klasztoru, o czym świadczy m.in. gotycka rzeźba Matki Boskiej z Dzieciątkiem, której czas powstania naukowcy datują na drugą połowę XIV wieku.

Mało znanym, choć bardzo cennym, zabytkiem z terenu klasztoru Wizytek jest drewniana kaplica Męki Pańskiej, zwana kalwaryjką, usytuowana w klasztornych ogrodach. Pochodzi ona z pierwszej połowy XVIII wieku i zachowała do dziś swój pierwotny wystrój z ciekawymi polichromiami przedstawiającymi sceny pasyjne oraz wyjątkowe „święte schody”, inspirowane tak zwanymi scala sancta – schodami, po których Chrystus miał wchodzić do pałacu Piłata.

Od 1992 roku Społeczny Komitet Odnowy Zabytków Krakowa wspiera prace rewaloryzacyjne prowadzone na terenie zespołu klasztornego na Biskupim. Skupiły się one m.in. na konserwacji wyposażenia kościoła i klasztoru (1992–1994, 2005–2006), remoncie dachów (2000–2005) oraz zagrożonego konstrukcyjnie oryginalnego siedemnastowiecznego muru ogrodzeniowego (1994–1996). W latach 2007–2011 odnowiono rozległe elewacje klasztoru, a w 2013 roku udało się przeprowadzić konserwację fasady kościoła.

Do 2013 roku na prace rewaloryzacyjne w zespole klasztornym Wizytek SKOZK przeznaczył dotacje w łącznej wysokości 3 734 966 zł.